BayaningFilipino

Mga Talambuhay ng mga Makabayang Pilipino .

Ano ang Sanhi ng Digmaang Espanyol-Amerikano?



Naganap sa pagitan ng Abril at Agosto 1898, ang Digmaang Espanyol-Amerikano ay bunga ng pag-aalala ng Amerikano sa hindi magandang turing ng Espanya sa Cuba, mga pampulitikang panggigipit, at galit sa paglubog ng USS Maine. Kahit na nais ni Pangulong William McKinley na iwasan ang digmaan, ang mga pwersang Amerikano ay mabilis na kumilos sa sandaling ang giyera ay nagsimula. Sa mabilis na mga kampanya, kinuha ng mga pwersang Amerikano ang Pilipinas at Guam. Sinundan ito ng mas mahabang kampanya sa katimugang Cuba na nagtatapos sa mga tagumpay ng Amerika sa dagat at sa lupa. Sa kabila ng digmaan, ang Estados Unidos ay naging isang imperyal na kapangyarihan dahil sa pagkakabihag ng maraming teritoryo ng Espanya.

Simula noong 1868, sinimulan ng mga tao ng Cuba ang Sampung Taon na Digmaan sa pagtatangka na ibagsak ang kanilang mga Espanyol na pinuno. Hindi nagtagumpay, sila ay gumawa ng ikalawang paghihimagsik noong 1879 na nagresulta sa isang maikling salungatan na kilala bilang Little War. Muli ay natalo ang mga Cubans at binigyan ng mga maliit na konsesyon ng pamahalaan ng Espanya. Pagkalipas ng labinlimang taon, at sa pamamagitan ng paghimok at suporta ng mga lider tulad ni José Martí, inilunsad ang isa pang paghihimagsik. Gumamit ang Espanya ng mabigat na kamay upang supilin ang pangatlong pag-aalsa gaya ng pagsupil nila sa nakaraang dalawang pag-aalsa.

Gamit ang malupit na mga patakaran na kasama ang mga kampong piitan, hiniling ni General Valeriano Weyler na durugin ang mga rebelde. Ito ay nagdulot ng sindak sa mga Amerikano na may malalim na komersyal na pag-aalala sa Cuba, dagdag pa ang serye ng kagila-gilalas na mga balita ukol sa sitwasyon sa Cuba sa mga pahayagan ng Estados Unidos.  Habang lumalala ang sitwasyon sa isla, ipinadala ni Pangulong William McKinley ang cruiser na USS Maine sa Havana upang protektahan ang mga interes ng Amerika. Noong Pebrero 15, 1898, ang barko ay sumabog at lumubog sa daungan. Ang mga inisyal na ulat ay nagpapahiwatig na ito ay sanhi ng isang minahan ng Espanyol. Dahil sa insidente at panghihimok ng press, hiniling ng publiko ang digmaan na ipinahayag noong Abril 25.

Dahil sa paglubog ng Maine, inaasahan na ang paparating na digmaan kaya inutos ni Assistant Secretary of the Navy na si Theodore Roosevelt si  Commodore George Dewey na tipunin ang US Asiatic Squadron sa Hong Kong. Naisip niya na mula sa lokasyon na ito, si Dewey ay maaaring mabilis na maka-atake sa mga Espanyol sa Pilipinas. Ang pag-atake na ito ay hindi inilaan upang mapagtagumpayan ang kolonya ng Espanya, ngunit sa halip ay ilihis ang mga barko ng kaaway, mga sundalo, at mga resources mula sa Cuba.

Sa deklarasyon ng digmaan, si Dewey ay tumawid sa South China Sea at nagsimula ng isang paghahanap para sa squadron ni Admiral Patricio Montojo. Nang hindi matagpuan ang mga Espanyol sa Subic Bay, ang Amerikanong komandante ay lumipat sa Maynila Bay. Naglunsad ng plano ng pag-atake, si Dewey at ang kanyang makabagong modernong puwersa ng mga barkong bakal ay umusad noong Mayo 1. Sa naganap na Labanan ng Maynila Bay, ang buong iskwadron ni Montojo ay nawasak.
Labanan ng Maynila Bay

Sa mga susunod na buwan, si Dewey ay nakipagtulungan sa mga rebeldeng Pilipino, tulad ni Emilio Aguinaldo, upang makuha ang natitirang bahagi ng kapuluan. Noong Hulyo, dumating ang mga tropa sa ilalim ni Major General Wesley Merritt upang suportahan si Dewey. Nang sumunod na buwan nakuha nila ang Maynila mula sa Espanyol. Ang tagumpay sa Pilipinas ay pinalawak pa ng pagkapanalo ng Amerikano laban sa mga Espanyol sa Guam noong Hunyo 20.